استراتژي حفاظت از اطلاعات در شبکه هاي کامپيوتري ( بخش دوم )

در بخش اول اين مقاله به چالش هاي سازمانها و موسسات براي حرکت بسمت يک سازمان مدرن اطلاعاتي اشاره و پس از بررسي اهميت ايمن سازي اطلاعات بر لزوم تدوين يک استراتژي امنيتي تاکيد گرديد . در اين زمينه به انواع حملات اطلاعاتي نيز اشاره و مشخصات هر يک از آنان توضيح داده شد . در اين بخش ، به بررسي عناصر اساسي در استراتژي پيشنهادي يعني انسان ، تکنولوژي و عمليات خواهيم پرداخت . ايمن سازي اطلاعات توفيق در ايمن سازي اطلاعات منوط به حفاظت از اطلاعات و سيستم هاي اطلاعاتي در مقابل حملات است . بدين منظور از سرويس هاي امنيتي متعددي استفاده مي گردد. سرويس هاي انتخابي ، مي بايست پتانسيل لازم در خصوص ايجاد يک سيستم حفاظتي مناسب ، تشخيص بموقع حملات و واکنش سريع را داشته باشند. بنابراين مي توان محور استراتژي انتخابي را بر سه مولفه حفاظت ، تشخيص و واکنش استوار نمود . حفاظت مطمئن ، تشخيص بموقع و واکنش مناسب از جمله مواردي است که مي بايست همواره در ايجاد يک سيستم امنيتي رعايت گردد. سازمان ها و موسسات، علاوه بر يکپارچگي بين مکانيزم هاي حفاظتي ، مي بايست همواره انتظار حملات اطلاعاتي را داشته و لازم است خود را به ابزارهاي تشخيص و روتين هاي واکنش سريع ، مجهز تا زمينه برخورد مناسب با مهاجمان و بازيافت اطلاعات در زمان مناسب فراهم گردد . يکي از اصول مهم استراتژي "دفاع در عمق" ، برقراري توازن بين سه عنصر اساسي : انسان، تکنولوژي و عمليات ، است . حرکت بسمت تکنولوژي اطلاعات بدون افراد آموزش ديده و روتين هاي عملياتي که راهنماي آنان در نحوه استفاده و ايمن سازي اطلاعات باشد ، محقق نخواهد شد . انسان موفقيت در ايمن سازي اطلاعات با پذيرش مسئوليت و حمايت مديريت عالي يک سازمان ( معمولا" در سطح مديريت ارشد اطلاعات ) و بر اساس شناخت مناسب از تهاجمات ، حاصل مي گردد. نيل به موفقيت با پيگيري سياست ها و روتين هاي مربوطه ، تعيين وظايف و مسئوليت ها ، آموزش منابع انساني حساس ( کاربران، مديران سيستم ) و توجيه مسئوليت هاي شخصي کارکنان ، حاصل مي گردد.در اين راستا لازم است يک سيستم امنيتي فيزيکي و شخصي بمنظور کنترل و هماهنگي در دستيابي به هر يک از عناصر حياتي در محيط هاي مبتني بر تکنولوژي اطلاعات ، نيز ايجاد گردد . ايمن سازي اطلاعات از جمله مواردي است که مي بايست موفقيت خود را در عمل و نه در حرف نشان دهد . بنابراين لازم است که پس از تدوين سياست ها و دستورالعمل هاي مربوطه ، پيگيري مستمر و هدفمند جهت اجراي سياست ها و دستورالعمل ها ، دنبال گردد. بهترين استراتژي تدوين شده در صورتيکه امکان تحقق عملي آن فراهم نگردد ، ( سهوا" و يا عمدا") ، هرگز امتياز مثبتي را در کارنامه خود ثبت نخواهد کرد . با توجه به جايگاه خاص منابع انساني در ايجاد يک محيط ايمن مبتني بر تکنولوژي اطلاعات ، لازم است به موارد زير توجه گردد : تدوين سياست ها و رويه ها ارائه آموزش هاي لازم جهت افزايش دانش مديريت سيستم امنيتي امنيت فيزيکي امنيت شخصي تدابير لازم در خصوص پيشگيري تکنولوژي امروزه از تکنولوژي ها ي متعددي بمنظور ارائه سرويس هاي لازم در رابطه با ايمن سازي اطلاعات و تشخيص مزاحمين اطلاعاتي، استفاده مي گردد. سازمان ها و موسسات مي بايست سياست ها و فرآيندهاي لازم بمنظور استفاده از يک تکنولوژي را مشخص تا زمينه انتخاب و بکارگيري درست تکنولوژي در سازمان مربوطه فراهم گردد. در اين رابطه مي بايست به مواردي همچون : سياست امنيتي ، اصول ايمن سازي اطلاعات، استانداردها و معماري ايمن سازي اطلاعات ، استفاده از محصولات مربوط به ارائه دهندگان شناخته شده و خوش نام ، راهنماي پيکربندي ، پردازش هاي لازم براي ارزيابي ريسک سيستم هاي مجتمع و بهم مرتبط ، توجه گردد . در اين رابطه موارد زير ،پيشنهاد مي گردد : دفاع در چندين محل . مهاجمان اطلاعاتي( داخلي و يا خارجي ) ممکن است ، يک هدف را از چندين نفطه مورد تهاجم قرار دهند. در اين راستا لازم است سازمان ها و موسسات از روش هاي حفاظتي متفاوت در چندين محل ( سطح ) استفاده ، تا زمينه عکس العمل لازم در مقابل انواع متفاوت حملات ، فراهم گردد . در اين رابطه مي بايست به موارد زير توجه گردد : ? دفاع از شبکه ها و زير ساخت . در اين رابطه لازم است شبکه هاي محلي و يا سراسري حفاظت گردند . ( حفاظت در مقابل حملات اطلاعاتي از نوع عدم پذيرش خدمات ) ? حفاظت يکپارچه و محرمانه براي ارسال اطلاعات در شبکه ( استفاده از رمزنگاري و کنترل ترافيک بمنظور واکنش در مقابل مشاهده غيرفعال ) ? دفاع در محدوده هاي مرزي . ( بکارگيري فايروال ها و سيستم هاي تشخيص مزاحمين بمنظور واکنش در مقابل حملات اطلاعاتي از نوع فعال ) ? دفاع در محيط هاي محاسباتي ( کنترل هاي لازم بمنظور دستيابي به ميزبان ها و سرويس دهنده بمنظور واکنش لازم در مقابل حملات از نوع خودي، توزيع و مجاور ) . دفاع لايه اي . بهترين محصولات مربوط به ايمن سازي اطلاعات داراي نقاط ضعف ذاتي ، مربوط به خود مي باشند. بنابراين همواره زمان لازم در اختيار مهاجمان اطلاعاتي براي نفوذ در سيستم هاي اطلاعاتي وجود خواهد داشت.بدين ترتيب لازم است قبل از سوءاستفاده اطلاعاتي متجاوزان، اقدامات مناسبي صورت پذيرد. يکي از روش هاي موثر پيشگيري در اين خصوص ، استفاده از دفاع لايه اي در مکان هاي بين مهاجمان و اهداف مورد نظر آنان ،مي باشد . هر يک از مکانيزم هاي انتخابي ، مي بايست قادر به ايجاد موانع لازم در ارتباط با مهاجمان اطلاعاتي ( حفاظت ) و تشخيص بموقع حملات باشد . بدين ترتيب امکان تشخيص مهاجمان اطلاعاتي افزايش و از طرف ديگر شانس آنها بمنظور نفوذ در سيستم و کسب موفقيت، کاهش خواهد يافت . استفاده از فايروال هاي تودرتو ( هر فايروال در کنار خود از يک سيستم تشخيص مزاحمين ، نيز استفاده مي نمايد) در محدوده هاي داخلي و خارجي شبکه ، نمونه اي از رويکرد دفاع لايه اي است . فايروال هاي داخلي ممکن است امکانات بيشتري را در رابطه با فيلتر سازي داده ها و کنترل دستيابي به منابع موجود ارائه نمايند تعيين ميزان اقتدار امنيتي هر يک از عناصر موجود در ايمن سازي اطلاعات (چه چيزي حفاظت شده و نحوه برخورد با تهاجم اطلاعاتي در محلي که از عنصر مربوطه استفاده شده ، به چه صورت است ؟) . پس از سنجش ميزان اقتدار امنيتي هر يک از عناصر مربوطه ، مي توان از آنان در جايگاهي که داراي حداکثر کارآئي باشند ، استفاده کرد . مثلا" مي بايست از مکانيزم هاي امنيتي مقتدر در محدوده هاي مرزي شبکه استفاده گردد . استفاده از مديريت کليد مقتدر و زير ساخت کليد عمومي، که قادر به حمايت از تمام تکنولوژي هاي مرتبط با ايمن سازي اطلاعات بوده و داراي مقاومت مطلوب در مقابل يک تهاجم اطلاعاتي باشد. بکارگيري زيرساخت لازم بمنظور تشخيص مزاحمين ، آناليز و يکپارچگي نتايج بمنظور انجام واکنش هاي مناسب در رابطه با نوع تهاجم . زير ساخت مربوطه مي بايست به پرسنل عملياتي، راهنمائي لازم در مواجه با سوالاتي نظير : آيا من تحت تهاجم اطلاعاتي قزار گرفته ام ؟ منبع تهاجم چه کسي مي باشد ؟ به چه فرد ديگري تهاجم شده است ؟ راه حل ها و راهکارهاي من در اين رابطه چيست ؟ ، را ارائه نمايد. عمليات منظور از عمليات ، مجموعه فعاليت هاي لازم بمنظور نگهداري وضعيت امنيتي يک سازمان است . در اين رابطه لازم است ، به موارد زير توجه گردد : پشتيباني ملموس و بهنگام سازي سياست هاي امنيتي اعمال تغييرات لازم با توجه به روند تحولات مرتبط با تکنولوژي اطلاعات. در اين رابطه مي بايست داده هاي مورد نظر جمع آوري تا زمينه تصميم سازي مناسب براي مديريت فراهم گردد ( تامين اطلاعات ضروري براي مديريت ريسک ) . مديريت وضعيت امنيتي با توجه به تکنولوژي هاي استفاده شده در رابطه ايمن سازي اطلاعات ( نصب Patch امنيتي، بهنگام سازي ويروس ها ، پشتيباني ليست هاي کنترل دستيابي ) ارائه سرويس هاي مديريتي اساسي و حفاظت از زيرساخت هاي مهم ( خصوصا" زير ساخت هائي که براي يک سازمان ختم به درآمد مي گردد ) . ارزيابي سيستم امنيتي هماهنگي و واکنش در مقابل حملات جاري تشخيص حملات و ارائه هشدار و پاسخ مناسب بمنظور ايزوله نمودن حملات و پيشگيري از موارد مشابه بازيافت و برگرداندن امور به حالت اوليه (بازسازي )